EBK 2025: Keuzewerken: band 14

Band: Brassband Rijnmond
Dirigent: Paul Holland

The Lost Circle - Jan Van Der Roost

Jan Van der Roosts 'The Lost Circle' is een compositie die zowel vooroordelen als misvattingen over Stonehenge, de prehistorische megalithische structuur op de Salisbury Plain in het Verenigd Koninkrijk, ter discussie stelt.
De eeuwenoude band van de mens met het monument blijft een gevoel van onopgelost mysterie, ook al is de wetenschap erin geslaagd ons te vertellen wanneer en hoe het is gemaakt. Het waarom blijft het echte raadsel. De componist accentueert de vraagstelling – het werk is een constructie van letterlijke of figuurlijke betekenis, ook al volgt het een eenvoudige verhaallijn van twaalf duidelijk gemarkeerde pijlers gedurende de speelduur.
Het begint in West-Wales en het mysterie van 'Waun Mawn... heel lang geleden...' - de 'Lost Circle' zelf, een vrije vorm van oorsprongsmotief, te horen op de vibrafoon, dat de beweging van de enorme blauwe stenen over moerassig land en rotsachtige uitsteeksels aankondigt.
De uitdagingen en obstakels worden vervolgens bepaald door de partituur - verschillende kleuren en texturen, technische hindernissen voor het ensemble en solopartijen met zowel subtiele als agressievere kalibraties van dynamiek en tempo. Het spirituele element dat de cirkel vertegenwoordigt, wordt gemarkeerd door een begrafenishymne van viering voordat de stenen de pastorale schoonheid van Salisbury Plain bereiken. Daar, met geteste energiereserves, wordt een laatste processie gemarkeerd door de leiding van de bastrombone die de muziek vooruit stuwt. In de laatste delen wordt het monument opgericht - de enorme stenen worden op de een of andere manier op hun plaats getild en voor millennia in de grond verzonken - met, volgens de componist, 'The Lost Circle at its final destination!'.

Krachtige uitvoering met ruimte voor verfijning
De kampioen van 2023 opent op indrukwekkende wijze. De percussiesectie geeft een sterke opmaat voor het basensemble, dat prachtig klinkt en vervolgens uitgroeit tot een volle bandklank. In het deel …and crossing the Presili hills zoekt het ensemble duidelijk even naar de juiste balans; het samenspel kent hier en daar wat oneffenheden, waardoor niet alles overtuigend overkomt bij het publiek. Het gekozen tempo zorgt er wel voor dat alle secties goed hoorbaar zijn, maar de uitvoering mist soms samenhang.

Met Arriving in Wiltshire herpakt het ensemble zich. Het spel is strak en overtuigend, en in het tranquillo zoekt de band fraai de zachte dynamiek op. De flugelhorn en trombone laten prachtige lijnen horen, waarna de euphonium mooi aansluit. Ook de solo’s van cornet en euphonium zijn van hoge kwaliteit en geven het stuk extra kleur.
Procession along the Stonehenge Avenue kent een mooie opbouw, al klinkt het geheel bij vlagen wat geforceerd. De aanloop naar het slotdeel verloopt niet helemaal vlekkeloos, maar Stonehenge begint met een warme, sonore benadering. Toch staat het samenspel hier onder druk; de secties sluiten niet altijd naadloos op elkaar aan, wat iets afdoet aan de intenties van de band, die overigens met veel passie speelt.

Ondanks enkele kleine oneffenheden in het samenspel is het optreden doordrenkt van muzikaliteit en inzet. De band laat horen over veel technische en expressieve kwaliteiten te beschikken, wat zorgt voor een boeiende en memorabele concertbeleving.