Frank Braafhart van Noors avontuur tot Noorse titel

Op 7 en 8 februari won Stavanger Brass Band met twee indrukwekkende uitvoeringen de Noorse titel. Op de "hot seat" zat de Nederlandse trompettist/cornettist Frank Braafhart, sinds 2017 eerste trompettist bij het Stavanger Symphony Orchestra. In deel 1 van het interview vertelt hij over zijn ervaringen tijdens en in de voorbereiding op de Noorse kampioenschappen. In deel 2 gaat hij in op zijn keuze voor Noorwegen en het cultuurklimaat daar.

Je bent permanent woonachtig in Noorwegen, hoe is die keuze tot stand gekomen? 
"De beslissing om naar Noorwegen te verhuizen heb ik weloverwogen gemaakt. Ik werkte in Nederland vast bij het ASKO Schönbergensemble en als freelancer bij symfonie orkesten. Ik werd via via attent gemaakt op de baan in Stavanger en er was wederzijdse interesse. Ik heb daar toen een auditie en een aantal proefweken gespeeld en kreeg de baan voor solotrompettist aangeboden. In dezelfde periode had ik de auditie voor solotrompettist bij het Noord Nederlands Orkest gewonnen. Ik heb toen beide orkesten gevraagd of ze mij wat tijd konden gunnen om de keuze te maken, omdat mijn vriendin in verwachting was van onze oudste dochter. De keuze had dus nogal gewicht gekregen en ik wilde weloverwogen kiezen. Uiteindelijk hebben wij samen besloten het in Noorwegen te proberen."

Is dat dan ook vanwege het goed ondersteunde culturele klimaat?
"In eerste instantie trok het avontuur. Daarbovenop kwamen de secundaire arbeidsomstandigheden. In Noorwegen zijn de muzikanten goed georganiseerd in een vakbond, inclusief de freelancers waardoor zij dus een bepaalde tariefbescherming hebben. In Nederland word je soms voor de meest krankzinnige bedragen gevraagd iets te komen spelen. Hier heb ik het gevoel dat ik als muzikant gewaardeerd wordt en dat er goed voor me gezorgd wordt. In die zin dat ik dezelfde arbeidsrechten heb als mensen die in een ander bedrijf werken. Verder zijn scholen gratis, zorg voor kinderen is gratis, ouderschapsverlof (gedeeld met de partner) van bijna 15 weken, verhuisvergoedingen, reële reiskosten vergoedingen etc. Overuren worden uitbetaald en met dank aan een sterke vakbond worden er geen persoonlijke portefeuilles verzonnen, zodat ik niet méér hoef te werken voor hetzelfde salaris ." 

Kun je enig inzicht geven in de financiële input door de overheid in Noorwegen tov bijvoorbeeld Nederland?
"Het is niet zo dat mijn orkest met geld kan smijten en ook in Noorwegen ligt er druk op de cultuurinstellingen om hun bestaansrecht te bewijzen. Helaas zijn het ook vaak de militaire beroepsorkesten, die zo’n mooi voorbeeld kunnen zijn voor amateur blaasorkesten, die onder druk liggen. Tot nu toe heeft de cultuursector altijd goed gereageerd op deze 'bedreigingen'. Er worden zelfs extra subsidiegelden vrij gemaakt, omdat er door middel van goed gedocumenteerde publieksaantallen etc aangetoond kan worden dat theaters, orkesten en andere cultuurinstellingen een bijdrage leven aan de maatschappij in Noorwegen."

Krijgen Noorse brassbands veel subsidie?
"Er zijn een aantal mechanismen in het Noorse subsidiebestel die goed werken voor amateurverenigingen. Je moet onderscheid maken tussen de 'voksenkorpsen' en de 'skolekorpsen'.
Als ´voksenkorps´ (volwassenen korps) zoals Stavanger Brassband kun je op een aantal manieren subsidie krijgen van de gemeente. Sponsoring voor concerten is veel voorkomend, maar de bedragen waar je dan aan moet denken liggen rond de 200 of 300 euro per concert, dat zet niet direct zoden aan de dijk. Noorwegen ondersteunt alles wat te maken heeft met opleiding en nascholing/bijscholing. Naar mijn indruk meer dan in Nederland. Zo kunnen verenigingen uit de elite divisie aanspraak maken op extra subsidie voor het opleiden van volwassenen, na het indienen van een plan voor artistieke ontwikkeling van de vereniging bij de Noorse Muziek Federatie. De NMF wordt goed ondersteund door de regering en grotendeels gedreven door vrijwilligers. Afdeling Rogaland, waar Stavanger bij hoort, heeft voor de hele regio 4 mensen in dienst bij de NMF. Deze mensen staan in contact met 149 aangesloten verenigingen met 5.463 leden. Brassbands en harmonie-orkesten. (Statistiek per 31.12.2018) Blaasmuziek leeft in Noorwegen."
"Dan de schoolkorpsen. Elke school in Noorwegen heeft een schoolkorps, zonder uitzondering. Basisscholen en middelbare scholen zijn in Noorwegen aan elkaar verbonden, waardoor je dus in hetzelfde korps kan spelen van je 7e tot je 18e. Sommige schoolkorpsen zijn heel klein en sommige gigantisch. Een goed voorbeeld in Rogaland is Jåtten skolekorps. Een gemeente met 22.500 inwoners heeft een schoolkorps van bijna 150 leden verdeeld over een aspirantenkorps (vanaf 7/8 jaar, voor de periode van een jaar) een juniorkorps (vanaf 9/10 jaar voor de periode van twee jaar) en een hoofdkorps (vanaf 11/12 jaar tot en met het jaar dat je 18 wordt). In het westen van Noorwegen zijn dit meestal brassbands, in het oosten harmonie orkesten. Schoolkorpsen krijgen meer subsidie dan de volwassen korpsen en vaak wordt bij de bouw van een nieuwe school ook een korpsruimte aangebouwd. Iets wat ik in Nederland nog niet snel zie gebeuren."

"Daarbovenop is er in elke stad wel een cultuurschool, waar les wordt gegeven in muziek, dans en theater. Deze scholen zijn zwaar gesubsidieerd zodat de kosten voor lessen laag kunnen blijven, terwijl de docenten in een van de hogere salarisschalen van de publieke sector zitten, zoals overigens alle leraren in Noorwegen. De subsidie gaat dus vooral naar het opleiden van mensen en niet naar de vereniging op zich."

"Ook een verenigingsgebouw voor de volwassen korpsen wordt niet vanzelfsprekend door de gemeente gesteund. Stavanger Brass Band moet nu bijvoorbeeld voor de derde keer in vijf jaar tijd van locatie verhuizen omdat het gebouw waar ze in repeteren gesloopt wordt. Er wordt natuurlijk samen met de gemeente gezocht naar een oplossing, maar het is niet zo dat de gemeente dan ineens de portemonnee trekt. Zelfs niet als je Noors Kampioen bent."